12 12, 2017

Dwalen

12 december 2017|

Om inspiratie op te doen voor een nieuw blog bladerde ik in het boekje ‘Grote en kleine denkers’ van Adriaan Wagenaar. In het boekje kwam ik de volgende uitspraak van Paul Arden, schrijver en reclamemaker, tegen: ‘De beste manier om nieuwe wegen te vinden, is om te verdwalen.’
Ik vind het heerlijk om te verdwalen, of eigenlijk, te dwalen. Dwalen in mijn hoofd, maar ook dwalen buiten, in de natuur. Vooral in de winter als het heel koud is en de zon laag aan de hemel staat in een strakblauwe lucht. Gewoon gaan lopen en wel zien waar je uitkomt. Heerlijk. Geen kaart, geen gps en de telefoon uit. Op weg gaan en luisteren naar wat de natuur je verteld. Een donker laantje met dicht op elkaar staande bomen overslaan omdat je daar geen goed gevoel bij krijgt. Languit in het groene gras gaan liggen omdat het er zo aanlokkelijk uit ziet. Even uitrusten met je rug tegen een beuk en dan verder gaan en wel zien waar je naar toe gaat. Zo ontdek je mooie dingen in de natuur en misschien ook wel over jezelf. Voor mijn denken kan het in ieder geval geen kwaad. De ene keer zorgt het dwalen voor een leeg hoofd en kan ik later weer fris aan de slag, de andere keer krijg ik tijdens het dwalen allerlei ideeën voor nieuwe projecten. Wat mij betreft een win-win situatie!

De laatste tijd lijkt het echter wel of iedereen bang is voor dwalen, voor verandering,bang dat ze niet zo kunnen leven als ze al jaren hebben gedaan, bang dat [...]

4 10, 2017

Sociale duurzaamheid

4 oktober 2017|

En dan ga ik eindelijk aan de slag. Een blog schrijven over duurzaamheid. Ik moet eerlijk bekennen dat het me veel moeite kostte om met schrijven te beginnen. Het was zo’n mooie dag vandaag. Ik heb vanmiddag een heel eind met onze hond gewandeld door het Binnenveld in Wageningen. De lucht was strak blauw, het gras knalgroen en het rook heerlijk. En deze keer hoefde ik maar één keer opzij te springen voor een auto, dat viel weer mee. Het gebeurt vaak dat ik in het Binnenveld wandel en dat ik zo ongeveer om de drie minuten aan de kant moet voor een auto die voorbij komt scheuren. Scheuren ja, want een beetje rekening houden met je medemens is voor sommige mensen die haast hebben best moeilijk!
Nu vraag je je misschien af wat dit verhaal met duurzaamheid en in het bijzonder met sociale duurzaamheid te maken heeft. Stiekem best veel! (vind ik dan …)

Als je op internet zoekt naar een definitie van sociale duurzaamheid komt er van alles bovendrijven. Een paar voorbeelden:

“Duurzame gemeenschappen zijn plaatsen waar mensen willen wonen en werken, nu en in de toekomst. Ze voldoen aan uiteenlopende behoeften van bestaande en toekomstige bewoners, houden rekening met het leefmilieu en dragen bij aan een hoge kwaliteit van leven. Ze zijn veilig en sluiten niemand uit, zijn het product van een goede planning, zijn goed gebouwd, worden goed bestuurd, en bieden iedereen gelijke kansen en een goede dienstverlening.”

en

“In het dagelijks spraakgebruik wordt duurzaamheid vaak verward met milieubescherming. Duurzaamheid is echter veel meer dan alleen goed te zijn voor de natuur. Men zou duurzaamheid eerder kunnen opvatten als een bepaalde levenshouding: bewust leven, zuinig omgaan met natuurlijke hulpbronnen, en door een bewuste, sobere [...]

21 10, 2016

De zin van het leven

21 oktober 2016|

Toen ik vanochtend in de regen naar de stad fietste vroeg ik mij ineens (weer) af wat nu toch de zin van het leven is. Nu denk ik daar regelmatig over na, maar vanochtend leek de vraag zich echt als het ware aan me op te dringen. Ik kwam er niet onderuit om er over na te denken. Eigenlijk vind ik het een heel vervelende vraag, want ik kom nooit op een bevredigend antwoord.
Een van mijn professoren op de universiteit zei eens, toen hem naar de zin van het leven werd gevraagd, dat alleen al geboren worden zin heeft en dat je je dus niet druk hoeft te maken over ‘zin’ in de rest van je leven. Ik weet niet helemaal zeker of hij dat laatste ook zo gezegd heeft. Ik heb het in ieder geval zo onthouden. Wel een mooie gedachte eigenlijk, jouw leven heeft zin alleen maar omdat je geboren bent, alleen maar omdat je er bent.

Toch kan ik me in dit antwoord niet ‘vinden’ of zo. Er moet toch iets meer zijn, er moet toch een reden zijn waarom ik hier ben, er moet toch iets zijn wat ik moet doen om het leven hier op aarde te ‘verdienen’, om te mogen leven. Ik moet toch op de een of andere manier een bijdrage leveren aan dit leven. Of niet? Er is niemand die zegt dat dat moet. Nou ja, dat is niet helemaal waar, want de maatschappij verwacht, volgens mij, toch dat je iets doet met je leven. Dat je in ieder geval geld verdient om jezelf staande te kunnen houden in deze wereld, in onze maatschappij. Is dat dan de zin van het leven? Voor jezelf [...]

8 07, 2016

Hoe ziet een filosofische wandeling er uit? door Jettie van den Houdt

8 juli 2016|

´Ik heb mezelf naar mijn beste gedachten toegewandeld´ (Kierkegaard)

“Als je datgene doet wat het beste bij je past dan ben je goed bezig en als je goed bezig bent ben je ook gelukkig. Dat is dus kort door de bocht hoe Plato tegen Geluk aankijkt.” Hiermee besluit filosoof Diana haar korte introductie over Plato en geluk bij de start van een filosofische wandeling met als thema Geluk. Vervolgens gaan we in tweetallen wandelen met de filosofische vraag: “wat betekent geluk voor jou?”. De deelnemers zijn al snel in diepe gesprekken gewikkeld. Na ongeveer een kwartier wordt er van gesprekspartner gewisseld. Leuk! Direct nieuwe gezichtspunten om verder over door te praten. Bij het eerste rustpunt komen verschillende verhalen van de deelnemers. Voor de een ligt geluk vooral in het moment, voor de ander in een gezonde familie. Voor iedereen heeft geluk te maken met zin in leven en zingeving.

In het volgende onderdeel van de wandeling neem ik het stokje over van Diana en vertel over Aristoteles, filosoof maar óók de eerste bioloog. Geluk zat voor hem oa in het bestuderen, met al je zintuigen, van de natuur om je heen. De opdracht die erbij hoort is een stiltewandeling in je eentje. `Ga wandelen en zet al je zintuigen open. Kijk om je heen, sta af en toe stil en luister eens goed, vergeet vooral ook niet om de geuren op te snuiven. Voel de wind, de zon en de gevoelens die je erbij krijgt. We spreken elkaar over een half uur bij een bankje langs de beek.`

De vraag: “In hoeverre draagt een natuurervaring als deze bij aan je geluk?” levert bij het bankje mooie antwoorden op. “Het voelen van de blaadjes, de boomschors [...]

10 11, 2015

Tijd

10 november 2015|

Ik heb op mijn computer bijna alle werkstukken en papers bewaard die ik tijdens mijn studie heb moeten schrijven. Waarom? Ik weet het niet. Ik heb sowieso nogal de neiging om dingen te bewaren. En deze papers en werkstukken nemen niet veel plaats in beslag gelukkig. Af en toe is het ook heel handig. Bijvoorbeeld als je een blog wilt schrijven over tijd. Ik vond tussen de bestanden een ethiek tentamen in de vorm van een paper: ‘ Plotinus, ‘Over eeuwigheid en tijd’’. Het eerste wat ik hier bij dacht was: wie is Plotinus ook al weer? Tot mijn schande moest ik dat opzoeken. Ook iets wat de tijd doet; je dingen laten vergeten. Ondertussen weet ik weer dat Plotinus leefde van 204 tot 270 na Christus en dat hij gezien wordt als de stichter van het neoplatonisme. In de paper wilde ik onderzoeken hoe Plotinus tijd ervaart.
Ik begin de paper met een gedichtje dat ik hier ook graag wil delen. Er achteraan volgt de uitleg die ik er toen bij gaf:

Het gaat zo snel, zo ontzettend snel,
tijd vliegt, ik vlieg,
door de tijd
en toch stond ik nooit zo stil.

Het lijkt wel alsof ik de tijd niet kan bij houden. Er verandert van alles, alleen ik niet. Het lijkt wel alsof ik nergens kom, alsof mijn ontwikkeling stil staat terwijl de rest van de wereld zich in sneltreinvaart voortbeweegt. Ik zie mezelf als het ware in slow motion voortploeteren. De angst om nooit iets te bereiken omdat ik voor mijn gevoel stil sta ligt altijd op de loer. Heb ik nog wel genoeg tijd om een diploma te halen of om zinnig werk te gaan doen? De tijd gaat zo [...]

12 03, 2015

Grenzen

12 maart 2015|

Gisteravond heb ik de documentaire ‘You’ve been trumped’ gezien die Anthony Baxter in 2011 maakte over Donald Trump die een golf resort wil bouwen in Schotland. Ik viel er midden in. Het begin van de documentaire heb ik gemist, maar het was me al snel duidelijk dat er heel wat grenzen worden overschreden door de heer Trump. Landsgrenzen en wat mij betreft zeker de grenzen van het fatsoen.
Om zijn resort zo groot mogelijk te maken schroomde hij niet om omwonenden hun land zonder overleg af te pakken. Hij sloot al dan niet expres het water af, plaatste metershoge zandwallen om de omliggende huizen aan het zicht te onttrekken en vernielde, niet geheel onbelangrijk, een uniek natuurgebied. En dat alles met toestemming van de Schotse regering. Het was stuitend om te zien hoe een man met veel geld dingen voor elkaar kreeg die een normale burger nooit voor elkaar zou kunnen krijgen. En dat alleen maar om het geld. En dan kreeg hij ook nog een eredoctoraat van de plaatselijke universiteit! Zoals ik al zei, grensoverschrijdend.

donaldtrump

Tijdens mijn studie filosofie heb ik het boek ‘De fatsoenlijke samenleving’ van Avishai Margalit (1) gelezen. In dit boek beschrijft Margalit wat hij verstaat onder een fatsoenlijke samenleving; namelijk een samenleving waarvan de instituties, de overheid, mensen niet vernederen. Van vernedering is volgens Margalit sprake ‘als vormen van gedrag of omstandigheden iemand een gegronde reden geven om zich geschaad te voelen in zijn of haar zelfrespect.’ (2)
Nu is de vraag of de mensen in de documentaire zich geschaad voelen in hun zelfrespect. Als je zelfrespect vertaald met ‘eigenwaarde’, en als je er dan van uit gaat [...]

21 01, 2015

Twijfelen

21 januari 2015|

Mijn hele leven al twijfel ik over van alles. Zal ik mijn laarzen aan doen of gewone schoenen, een rok of een broek, spruitjes eten of boerenkool, wil ik nu actrice of journalist worden, of toch kok? Wil ik op vakantie naar Schotland of toch liever naar Oostenrijk, een huis kopen of huren, een nieuwe auto kopen of tweedehands, een boek schrijven of een gedicht, wandelen of hardlopen, de fiets nemen naar de stad of de auto, gaan zonnen of iets nuttigs doen, een paperclip gebruiken of een nietje, schrijven of typen, contant betalen of pinnen, of toch niets kopen, vertelt de wetenschapper bij dwdd nu de waarheid of niet, wat is waarheid eigenlijk, bestaat God nu wel of niet, en zal ik dit blog afschrijven of zo meteen maar weer deleten? Om moe van te worden. En dan heb ik alleen de dingen opgeschreven waar ik over twijfel. Niet eens alle gedachten die daar dan nog bij komen kijken. Bijvoorbeeld de fiets of de auto nemen naar de stad. Als ik op de fiets ga bespaar ik benzine, ontzie ik het milieu, ben ik in beweging en hoef ik niet een eeuwigheid te zoeken naar een parkeerplaats, hoef ik niet te betalen voor een parkeerplaats en ik ben ook nog eens sneller omdat ik de binnendoor weggetjes kan nemen. Makkelijke keuze zou je zeggen. Maar met de auto blijf ik droog, kan ik veel meer meenemen en ook gelijk voor een week boodschappen doen bij de supermarkt. Ik kan ook meteen naar een andere plaats rijden als ze in de stad niet hebben wat ik zoek. En het allerbelangrijkste; ik heb een hekel aan fietsen. De auto dus (en ja, ik weet [...]

13 11, 2014

Schoonheid

13 november 2014|

Als je googled op het woord schoonheid, en dan afbeeldingen kiest, krijg je allerlei verschillende soorten vrouwen te zien. Grappig. Hoe zou dat komen? Denken wij, of google, dat schoonheid alleen van toepassing is op het uiterlijk van een mens? En dan nog alleen op een vrouw? Ik hoop toch van niet! In de natuur, de muziek, in musea of gewoon op straat kun je toch ook veel ‘schoonheid’ tegen het lijf lopen? En als je het over schoonheid hebt, heb je het dan alleen over het uiterlijk of speelt het innerlijk ook een rol?
Wat houdt het begrip ‘schoonheid’ eigenlijk in? Best een moeilijke vraag. Is schoonheid hetzelfde als mooi? Of zijn dat twee verschillende begrippen? Is schoonheid eigenlijk wel een objectief begrip? Denkt iedereen niet verschillend over wat schoonheid is? Of is er toch een gemeenschappelijk iets wat ‘schoonheid’ genoemd kan worden?

Plato dacht van wel. In de dialoog ‘symposium’(1) , die over de liefde (Eros) gaat, zegt hij dat schoonheid eeuwig is, vrij van alle ontstaan en vergaan. Schoonheid is ‘niet een beetje mooi en een beetje lelijk, niet nu eens mooi en dan weer niet, niet mooi in één opzicht en lelijk in een ander, niet mooi hier en lelijk daar, en op die manier mooi voor sommigen maar lelijk voor anderen.’(2) Schoonheid is wat hem betreft eeuwig eenvormig met zichzelf.
Ik ben er zelf nog niet uit wat schoonheid nu precies voor mij betekent. Het is moeilijk om in woorden uit te drukken. Als ik voor een mooi schilderij sta bijvoorbeeld dan ‘voel’ ik dat ik het mooi vind. Dat klinkt wat wazig misschien. Als ik iets mooi vind, of ‘schoon’ zo je wilt, dan ervaar ik een [...]

18 08, 2014

Verlangen

18 augustus 2014|

Aan het einde van een enerverende wandeling kwam de vraag naar boven of je wel kunt leven zonder ergens naar te verlangen. Met andere woorden; welke rol speelt verlangen in het leven?
Om die vraag te kunnen beantwoorden moet je weten wat verlangen betekent, wat houdt ’verlangen’ eigenlijk in? En, ben je klaar met leven als je nergens meer naar verlangt?

In het Kramers handwoordenboek Nederlands staan verschillende betekenissen van het woord ’verlangen’. Zo kan ’verlangen’ onder andere vurig wensen, begeren, vorderen, willen hebben en eisen betekenen. Allemaal begrippen die wij kunnen bevatten. Maar dekken deze begrippen ook de lading van het woord ’verlangen’? Voor mij persoonlijk is ’verlangen’ iets anders als ’begeren’. Bij begeren komt er iets ’hebberigs’ bij kijken of zo. En dat geldt ook voor ’eisen’, dat dekt de lading ook niet helemaal. Maar wat is ’verlangen’ dan wel?

Voor mij komt ’dromen’ nog het dichtste bij als je het over verlangen hebt en dan in de betekenis van ’schone verwachtingen hebben’ (Kramers handwoordenboek). Al kun je ’verwachten’ en ’verlangen’ ook niet echt met elkaar vergelijken. Ingewikkeld dat ’verlangen’! En toch heeft iedereen wel een idee van wat ’verlangen’ betekent. Dat idee zal bij iedereen wellicht anders zijn omdat niet iedereen hetzelfde verlangt. De een verlangt naar een vakantie, de ander verlangt naar een diepgaande vriendschap, een goed gesprek of een zak geld.

De vraag of je klaar bent met leven als je nergens meer naar verlangt vind ik interessant. Klopt dat wel? Kun je niet leven zonder verlangen? En is er niet altijd iets waar je naar verlangt? Al is dat nog zo klein? Mooi weer bijvoorbeeld? Zorgt dat verlangen er voor dat je wilt blijven leven of heeft verlangen daar [...]

14 07, 2014

Het goede leven

14 juli 2014|

‘Welnu, de meesten zijn het over de naam wel zo ongeveer eens: zowel de massa als de mensen met cultuur noemen het geluk en stellen goed-leven en het goed-maken gelijk aan gelukkig-zijn.’(1)

Als ik denk aan ‘het goede leven’ dan denk ik aan de geur van vers gemaaid gras, de ondergaande zon, met sneeuw bestoven bergen, lange wandelingen over het strand, en aan Texel, aan koeien in de wei, picknicken op een berg, roomsoesjes, naar de kapper gaan, de herfst, lekker eten, en aan verse haring, nieuwe kleren, aan lezen, lezen en lezen, en Italiaanse ijsjes eten, aan zwemmen in de zee, lummelen in de tuin, uren tafelen met goede vrienden, filosoferen over het leven en aan Amsterdam.
Allemaal dingen die te maken hebben met de geneugten van het leven, of de kwaliteit van leven zo u wilt. En die er voor zorgen dat ik mij, in ieder geval op dat moment, gelukkig voel. Voor mij heeft het goede leven inderdaad met gelukkig zijn te maken zoals Aristoteles in het bovenstaande citaat beweerd.
Maar om echt goed te leven is er volgens mij meer nodig dan content zijn, dan gelukkig zijn.

Als ik denk aan ‘goed leven’ komen er heel andere gedachten boven. Dan denk ik eerder aan anderen met respect behandelen, in hun waarde laten en geen kwaad doen, de wetten die in Nederland van kracht zijn respecteren, datgene doen wat ik leuk vind, anderen niet tot last zijn, gezond leven en aan rechtvaardigheid. Dat zijn heel andere dingen. Meer formeel of zo. Ik denk dat bij ‘goed leven’, goed voor jezelf zorgen hoort en daar horen dus ook de dingen bij die ik bij ‘het [...]